Dyma stori enwog Hans Christian Anderson am y tywysoges a'r bysen. Cafodd y stori hon ei chyfieithu gan Marta Weingartner Diaz.
Y Dywysoges A'r Bysen
Roedd unwaith, yn yr hen ddyddiau, dywysog hardd; roedd e eisiau priodi tywysoges, ond roedd rhaid iddi fod yn dywysoges go iawn. Teithiodd y tywysog felly trwy'r byd i gyd, yn chwilio am dywysoges wir, ond heb lwc. Roedd digon o dywysogesau i'w cael yn y byd, wrth gwrs, ond ai tywysogesau go iawn oedden nhw? Doedd y tywysog ddim yn siwr; bob amser roedd rhywbeth o'i le arnyn nhw. Dychwelodd gartref, felly, ac roedd yn drist iawn; roedd e wedi gobeithio'n arw cael tywysoges go iawn.
Un noson roedd y tywydd yn ofnadwy; taranodd a melltennodd, daeth y glaw i lawr mewn bwcedi - yn fyr, roedd yn hollol ddychrynllyd. Yn sydyn cnociodd rhywun ar ddrws y castell, ac aeth yr hen frenin i'w agor.
Tywysoges oedd yn sefyll yno. Ond diawl, y golwg a oedd arni, gyda'r glaw a'r tywydd stormus! Llifodd y dwr i lawr o'i gwallt a'i dillad a'i esgidiau, ond dywedodd hi ei bod yn dywysoges wir.
"Wel, fe gawn ni weld am hynny!" meddyliodd yr hen frenhines, ond ddywedodd hi ddim byd. Aeth i'r ystafell wely, cododd y dillad gwely, dododd bysen ar y fatras, rhoddodd ddau ddeg matras ar y bysen, ac wedyn dau ddeg cwilt ar y matresi.
A threuliodd y dywysoges y nos yno.
Yn y bore gofynodd pawb oedd hi wedi cysgu'n dda.
"O, yn ddiflas dros ben!" atebodd y dywysoges, "chysgais i ddim winc trwy'r nos! Duw a wyr beth oedd yn y gwely yno! Mi orweddais i ar rywbeth caled, ac mae fy nghorff i gyd yn ddu ac yn las! Roedd yn ofnadwy!"
Gallodd pawb weld ei bod yn dywysoges go iawn, oherwydd ei bod wedi teimlo'r bysen trwy'r ddau ddeg matras a'r ddau ddeg cwilt: neb ond tywysoges wir allai fod mor groendenau.
Priododd y tywysog y dywysoges ar unwaith, achos nawr roedd e wedi dod o hyd i dywysoges go iawn, ac aeth y bysen i'r amgueddfa genedlaethol, ble mae hi o hyd i'w gweld, os dydy neb wedi ei dwyn.
A dyna stori go iawn!
Geirfa
- tywysoges - princess; tywysog - prince
- pysen - pea
- priodi - to marry
- go iawn - proper
- gwir - real
- chwilio - to search
- rhywbeth o'i le ar... - something wrong with...
- dychwelyd - to return
- yn arw - terribly (from garw)
- taranu - to thunder
- melltennu - to flash lightening
- yn fyr - in short
- yn hollol - entirely
- dychrynllyd - frightful
- golwg - sight
- llifo - to flow
- treulio - to spend
- Duw a wyr - God knows
- gorwedd - to lie
- teimlo - to feel
- croendenau - thin-skinned, sensitive
- dod o hyd i - to find
- yr amgueddfa genedlaethol - the national museum
- dwyn - to take, steal