Y traethawd buddugol yn nghystadleuaeth Gadair Cymdeithas Madog, Cwrs Cymraeg 2010: Cwrs Cymru Deg, Caerdydd, Cymru gan Draenog (Rob Davis)

Argraffiadau Mewn Tafarn

Gwelir llawer o bethau yn y dafarn. Mae pobl yn boddi eu galar. Mae dysgwyr yn gwneud eu gwaith cartre. Mae dynion a menywod yn chwilio am ei gilydd. Mae rhai bobl eraill yn chwilio am eu dewrder nhw ar waelod y botel. Eu nerth, eu hamcan. Eu hedd. Mae pawb wedi cael eu gweld. Ond, bydd pobl yn chwarae gêmau weithiau, hefyd--neu'n edrych ar y gêmau ar y teledu. Maen nhw'n dathlu eu buddugoliaeth. Maen nhw'n gwenu; maen nhw'n neidio o gwmpas. Mae rhai bobl yn y dafarn yn hapus. Mae'r dafarn yn cynnwys llawer o fydoedd.

Sosban fach yn berwi ar y tân,
Sosban fawr yn berwi ar y llawr,
A'r gath wedi sgrapo Sioni bach.

Clywir llawer o bethau yn y dafarn, hefyd. Mae'r llwncdestunau'n cael eu cynnig. Mae'r caneuon yn cael eu canu. Mae tafarnau'n siarad mewn llawer o ieithoedd. Mae'r peintiau yn llifo, yn llifo - un, ac un arall, ac un arall. Efallai fod y tafarnau mewn gwlad yn celwydda - ond, ymddangosir y rhan fawr ohonyn nhw'n celwydda'n wael. Y gwir sydd yn eu caneuon nhw. Mae pawb yn gallu ei glywed. Mae tafarn yn canu gan lawer o leisiau ond, mae hi'n caru gan ddim ond un galon.

O rwy'n ei charu hi, o rwy'n ei charu hi
Yr eneth ar lan y môr.
O rwy'n ei charu hi, o rwy'n ei charu hi
Yr eneth ar lan y môr.

Gadawodd fy hynafiaid o Gymru i ffeindio gwaith - i ffeindi eu dechreuad newydd nhw. Ond, collon nhw lawer o bethau eraill. Dw i'n dysgu iaith y nefoedd nawr, yn gobeithio i adfer y pethau ar goll. Mae Cymru'n gobeithio am adferiad, hefyd - yn gobeithio, ac yn gweithio. Gobaith a gwaith gyda'i gilydd: Gan enw arall, ffydd.

Calon lân yn llawn daioni
Tecach yw na'r lili dlos.
Dim ond calon lân all ganu
Canu'r dydd a chanu'r nos.

Es i ar daith i'r Senedd. Teimles i'n gryf iawn yr arddangosodd yr adeilad y Cynulliad Cenedlaethol Cymru'r ffydd hardda. Mewn gwirionedd, efallai fod llywodraeth yn ein siomi ni. Efallai ei bod hi'n ein bradychu ni. Er hynny, bydd ein ffydd ni'n parhau. Ffydd y dynion da sy'n gwneud cyfiawnder. Dynion cyffredin. Y dynion sy'n canu yn y dafarn.

Arglwydd dyma fi, ar dy alwad di;
Canna'm henaid yn y gwaed
A gaed ar Galfari.

Cymru: Dw i'n ei charu hi ond, nid fy nghartref yw hi. Er hynny, Cymru yw cartref fy hynafiaid, ac felly mae'r cartref yn rhan ohonaf. Fy mod yng Nghymru unwaith eto-yn gwrando ar gerddoriaeth-yn yfed y peintiau-yn canu, yn chwerthin, yn gwenu-Sut ffeindiaf i'r geiriau i wagio fy nghalon?

Mae hen wlad fy nhadau yn annwyl i mi.

Draenog

Impressions In A Tavern

One sees lots of things in the tavern. People drowning their sorrows. Students doing their homework. Men and women searching for each other. Some people are searching for their courage at the bottom of a bottle. Their strength, their purpose. Their peace. Everyone has seen them. But, people will be playing games sometimes, too - or watching games on television. They celebrate their victory. They're smiling; they're jumping around. Some people in the tavern are happy. The tavern contains many worlds.

Sosban fach yn berwi ar y tân,
Sosban fawr yn berwi ar y llawr,
A'r gath wedi sgrapo Sioni bach.

One hears lots of things in the tavern, too. Toasts being offered. Songs being sung. Taverns speak in many languages. The pints are flowing, flowing - one, and another, and another. It may be that the taverns in a country tell lies - but it seems most of them lie badly. The truth is in their songs. Everyone can hear it. A tavern sings with many voices, but it loves with only one heart.

O rwy'n ei charu hi, o rwy'n ei charu hi
Yr eneth ar lan y môr.
O rwy'n ei charu hi, o rwy'n ei charu hi
Yr eneth ar lan y môr.

My ancestors left Wales to find work - to find their new beginning. But, they lost many other things. I'm learning the language of heaven now, hoping to restore the lost things. Wales is hoping for restoration, too - hoping, and working. Hope and work together: By another name, faith.

Calon lân yn llawn daioni
Tecach yw na'r lili dlos.
Dim ond calon lân all ganu
Canu'r dydd a chanu'r nos.

I went on a trip to the Senedd. I felt very strongly that the building of the Welsh National Assembly displayed the most beautiful faith. In reality, it may be that government disappoints us. It may be that it betrays us. Even so, our faith will endure. The faith of good men who do justice. Common men. The men who sing in the tavern.

Arglwydd dyma fi, ar dy alwad di;
Canna'm henaid yn y gwaed
A gaed ar Galfari.

Walles: I love her, but she is not my home. Nevertheless, Wales is the home of my ancestors, and so the home is part of me. My being in Wales again - listening to the music - drinking the pints - singing, laughing, smiling - How will I find the words to empty my heart?

The old land of my fathers is dear to me.

Rob Davis
Cyfieithiad gan / Translation by Rob Davis